Presentatie "Febre Brasileira" in de Cidade das Flores

Blog 14

Vol vertrouwen stapten wij in Castro in de nachtbus naar Campinas, omdat op de voorruit van de bus in sierlijke letters stond geschreven: “Deus é fiel!” (God is getrouw). 

Na een lange nachtelijke rit en een taxi kwamen we zó vroeg in de morgen aan in Holambra, dat we op het opgegeven adres onze gastvrouw en man Yvonne en Jan uit bed moesten bellen. Na een hartelijk weerzien en een zeer gastvrije ontvangst kregen we voor deze dagen een heel huis tot onze beschikking. 

Het is een aparte ervaring als je de Hollandse kolonie Holambra binnen rijdt. Onder een grote welkomstpoort door kom je in het centrum, word je verrast door de keurig aangeveegde straten, versierd met fleurige bloembakken. Winkels met trapgeveltjes, klokgeveltjes, een souvenirwinkel met klompen, lepeltjes, oranje T-shirts en veel Delfts blauw, zoals je die in Amsterdam vindt. Maar hier zijn het Braziliaanse winkeliers die zoveel mogelijk, naar hun idee, Holland willen uitstralen. Kitsch en kunst door elkaar maar blijkbaar zeer aantrekkelijk voor de Brazilianen want die komen ieder weekend in grote getalen met bussen en auto’s naar de bloemenstad. Op straat werden we door een automobilist aangehouden met de vraag: “Waar zijn de bloemen?” Wij konden hem niet verder helpen maar hij zal zeker zijn doel bereikt hebben. We genoten van de bloemenstad "a cidade das flores", maar we kwamen voor de presentaties van Febre Brasileira.

Documentaire in de bloemenstad Holambra

Grote belangstelling was er voor de film van Arjen van Westen en Monique Schoutsen in de bloemenstad Holambra in de staat São Paulo. Twee openbare presentaties van "Febre Brasileira" hebben we gegeven. 

Men had veel aan publiciteit gedaan en dat was goed te merken. De eerste presentatie was 's middags in de Hollandse Club. Meer dan 70 vooral oudere bezoekers waren aanwezig. Je kunt wel zeggen de pioniers van Holambra, de eerste kolonisten en de kinderen, die nog vele herinneringen hebben aan de begintijd van de kolonie Holambra. Met het kijken naar de  film, naar de geschiedenis van de Zeeuwen in Espírito Santo, naar hun strijd om te overleven en hun moeilijkheden om een nieuw begin te maken in een nieuw vreemd land, gingen hun gedachten terug naar hun eigen emigratie tussen 1948-1960, hun vertrek uit Nederland en de start van Holambra in Brazilië. Dat bleek na afloop van de film, de mensen waren ontroerd, de film had emoties  los gemaakt. De makers van de film werden beloond met een groot applaus.  

De tweede voorstelling was in de Centro Cultural 'Terra Viva' met bijna 100 aanwezigen, inclusief de pers. 

De avond werd geopend door de heer Piet Schoenmaker, die ter gelegenheid van de "Dia Internacional da Terra", op 22 de april, een korte voorfilm vertoonde met de titel "Estrelada", een lied van Milton Nascimento. 

Opnieuw was er grote waardering voor de filmmakers, men was enthousiast over de film en had veel aandacht voor het verhaal van de Zeeuwen in Espírito Santo. De kolonie Holambra is al heel lang betrokken bij Holandinha in Espírito Santo door verschillende bezoeken die zij brachten in de jaren zeventig aan Holandinha, door de deelname aan verschillende kleinschalige acties, zoals de bouw van het gemeenschapshuis, het opknappen van de huisjes en niet te vergeten de steun en hulp bij de start van de volksdansgroep in Garrafão.

Het Centro Social

Het Sociaal Centrum is een prachtig park met seniorenwoningen. Centraal staat het Zusterhuis met een verpleegafdeling. Hier wonen de pioniers van Holambra. We waren bij hen op bezoek. Mevrouw Eysink vertelde over de eerste jaren in Holambra. Zuster Anette, 102 jaar en vanaf het begin betrokken bij Holambra heeft heel wat lief en leed meegemaakt in de kolonie. Aan haar overhandigde Margje een DVD "Febre Brasileira". Zuster Christina, verpleegkundige, zal zorgen voor de presentatie in de huiskamer.

Van een katholieke Hollandse kolonie naar een Braziliaanse gemeente

Na de tweede wereldoorlog zagen veel families in Nederland weinig toekomstperspectief voor hun kinderen en kregen belangstelling voor emigratie. Velen vertrokken naar Canada, Australië, Amerika en ook naar Brazilië. Brazilië was het enige land dat groepsmigratie accepteerde. Het waren vooral protestantse families die naar de kolonies in Paraná trokken, en daar drie kolonies stichtten. Naar de staat São Paulo trokken hoofdzakelijk katholieke gezinnen. De Katholieke Nederlandse Boeren en Tuinders Bond kocht in 1948 een stuk grond van 5000 ha voor 200 katholieke emigrantenfamilies voor de veehouderij en de levering van hun producten aan de omliggende steden en São Paulo. Het enthousiasme was groot, maar de start was zeer zwaar. Ondanks het prachtige pure rasvee dat zij meegenomen hadden werd de veeteelt een fiasco. Het vee was niet bestand tegen het Braziliaanse klimaat, de weiden met andere grassen, insecten en ziektes. De begroting was te positief opgesteld en in 1951 was de kas leeg. Dankzij de ondersteuning vanuit Nederland werd een doorstart gemaakt en men ging over op andere producten zoals katoen, soja, koffie, pluimvee. Met die nieuwe activiteiten begon de economie weer langzaam te groeien. Er werd een voorzichtige poging ondernomen met groenteteelt en gladiolen. Dat werd een succes! Met name de gladiolen, die vormden een basis voor een explosieve groei in bloemen en planten. In 60 jaar tijd groeide de Hollandse kolonie Holambra uit tot een welvarende Braziliaanse gemeente met een goede infrastructuur en meer dan 10.000 inwoners. 

Dat de kolonie gesticht is door katholieken viel ons als protestanten misschien extra op. Na de kerk de kroeg. Traditiegetrouw kwamen de emigranten op zondagmorgen bijeen onder de bomen in de Hollandse Club voor een bijzonder gezellige en vrolijke ontmoeting.

De vrouwen zaten met grote glazen 'caipirinha' voor zich en de mannen aan het bier. Er werd gezongen en gelachen, waarna een rijke almoço geserveerd werd. 

De Paineira (kapokboom) foto uit het Museum

In het prachtige museum van Holambra kun je zien, dat vanaf de allereerste jaren de pioniers van de kolonie al bijeen kwamen op zon- feest- en rouwdagen onder de kapokboom om het leven te vieren. 




(In het Museum zal de documentaire Febre Brasileira op DVD te koop zijn)