dinsdag 12 mei 2020

"Cultureel verval, vulgair hedonisme en verwildering"

blog 21

 
Wat was De Jelburg voor een opleiding?


Na de eerste reünie van 27 maart 2014 in Baarn waar we elkaar na 50 jaar ontmoetten (zie Blog nr 6) kwamen we opnieuw als Jelburg klas bijeen in Amsterdam.  
We wilden tijdens onze ontmoeting nadenken over hoe wij als 70-plussers creatief oud kunnen worden. Daar kwam niet veel van, zoveel belangstelling was er voor de levensverhalen van ieder van ons. Maar er wordt nogal eens gevraagd aan ons: "Wat was dat voor een opleiding aan De Jelburg?".  In het kort:

Massajeugd
Uit een onderzoeksrapport (1947) over de ‘massajeugd’: 
De jeugd leunt, hangt, slentert zonder doel. Men loeit, men brult, men kletst als een eindeloos geleuter, men gilt en giert, men jengelt en zeurt…  Er werd gesproken van "Cultureel verval, vulgair hedonisme en maatschappelijke verwildering. Daar moet wat aan gedaan worden: socialiseren en disciplineren! De jongeren van na de Tweede Wereldoorlog moeten hun plaats zoeken in de jaren van de wederopbouw. Gezag en opvoeders maken zich grote zorgen. De jeugd moet weer terug worden gebracht naar verbanden als de padvinderij en aan de zuilen gelieerde verenigingen. In 1949 komen de eerste subsidies los voor het ‘massajeugdwerk’. (uit: vpro, andere tijden)  

Ik was een jongere van 1937, maar voelde mij echt niet behoren tot de "massajeugd", in tegendeel. Ik was actief lid van de knapenvereniging en daarna van de jongelingsvereniging 'Samuel', veilig ingebed in de gereformeerde zuil. 

De Freule
Een Gelderse freule trekt zich in 1940 het lot aan van de straatjeugd in Arnhem. Zij financiert een clubhuis ‘Kom en zie’ en steunt in Arnhem een opleiding voor kerkelijk werkers in de villa De Nijenburgh. Met hulp van een legaat van de freule wordt in 1947 in Baarn een gereformeerde school gesticht: 'voor jonge vrouwen en meisjes ter opleiding tot geestelijk‐ en maatschappelijk werk’. Als eerbetoon aan de freule krijgt de opleiding de naam De Nijenburgh, een klein schooltje, met twintig meisjes in het eerste jaar. 
Het was na de oorlog noodzaak te werken aan herstel en opbouw, van huizen en gebouwen maar ook van de ontwrichte samenleving. De gereformeerde kerken zagen daarin een eigen taak: 'Evangelisch' herstel en opbouw. 

In 1957 komt er overheidssubsidie (en invloed). De Nijenburgh wordt een school voor maatschappelijk werk. In Baarn zijn in die tijd ook het Zendingscentrum en het Evangelisatiecentrum van de Gereformeerde Kerken in Nederland gevestigd en daar komt dan bij de Stichting Evangelisch Herstel en Opbouw. 

In de bijzaaltjes van de gereformeerde kerken had men al vele jaren ervaring opgedaan met het evangelisatie-clubwerk met als doel aan kinderen en jongeren de Bijbelverhalen door te geven, gepaard gaand met sociale verheffing en daarbij passend een leuke activiteit. Voor dit jeugdwerk wordt de noodzaak van deskundigheid en beroepskrachten steeds meer gevoeldHet clubhuiswerk van De Arend (al vanaf 1932 actief voor werkloze jongeren) en De Zeemeeuw in Rotterdam zijn een voorbeeld



De Jelburg

Voor het werk onder de ‘massajeugd’, wordt De Jelburg opgericht, een opleiding voor jeugdleiders met als directeur Ds. Hans Ulrich Buitink, evangelisatiepredikant in Amsterdam en mevrouw J. C. Withuis als adjunct directrice. Mevrouw C.C. Veerman wordt hoofd huishouding. 

Jeugdleider is een vak geworden.




Het jeugdwerk geprofessionaliseerd


In de volgende jaren wordt in alle kerkelijke bestuursorganen voor club- en evangelisatiewerk driftig nagedacht en gesproken over de verhouding Woord en Daad. Vrijwilligers en beroepskrachten zaten klem tussen hun opdracht van de evangelie-verkondiging en de sociaal culturele activiteiten. 

Gestimuleerd door Stichting Evangelisch Herstel en Opbouw (EHenO) groeit door heel Nederland, vanuit de gereformeerde kerken een netwerk van clubhuizen en jeugdhavens. Ds van Krimpen organiseert met de Stichting EHenO conferenties in Lunteren voor de werkers in de jeugdzorg. Op een van die conferenties in 1968 worden wij min of meer verlost van de drang tot bekeren door de visie van ds J. Firet en ds K.A.Schippers. Zij zien het werk niet als ‘herkerstening’ of 'gemeentevorming', maar als samenlevingsopbouw. De verkondiging van het evangelie wordt begrepen als “brengen van heil”, brengen van “shalom” in de wereld en dat kan alleen in de ontmoeting. 

- Jürgen Moltmann maakte in 1964 furore met zijn boek 'Theologie der Hoffnung': In de hoop wordt de vitaliteit van het menselijk leven zichtbaar. Waar andere organismen hulpeloos overgeleverd zijn aan een uitzichtloze situatie, kan de mens zich daartegen met de bevrijdende kracht van de hoop verzetten. Dit laatste behoort ook tot de mogelijkheden van de Kerk, of sterker uitgedrukt, het is een opdracht van haar. Naast geloof en liefde is de hoop het derde fundamentele thema van het christelijk geloof -  

Zo waaierden wij, Jelburgers na de opleiding  uit over heel Nederland en in de loop der jaren zocht ieder van ons zijn of haar weg in een veranderende wereld en in andere verbanden aan het werk voor de opbouw van de samenleving. Ieder van ons heeft een heel eigen ontwikkeling doorgemaakt en we zijn op zeer veel verschillende werkplekken terecht gekomen. Maar tijdens de reünies bleek dat daarin voor ons kernbegrippen zijn gebleven als: groep, ontmoeting, gemeenschap en shalom. 

Dat sprak mij aan, door die hoop werd ik geprikkeld om creatief en kritisch in deze wereld te staan. Zo meen ik heeft de Kerk een taak als deelnemer aan het gevecht in deze wereld tegen alle onmenselijkheid, in navolging van Jezus als iemand, die partij koos voor de armen en verdrukten. 
Door de zending van de Gereformeerde kerken werden Margje en ik in 1972 uitgezonden naar Brazilië om mee te werken bij de opzet van basisgroepen en gemeenschappen. De inspiratie en motivatie die wij daar troffen in de Latijns Amerikaanse bevrijdingstheologie sloot helemaal aan bij de idealen die wij meekregen van De Jelburg.  




Geen opmerkingen:

Een reactie posten

  Avondgebed 2 november 2020, Aller zielen   Gedachten bij dood, lijden en leed in Coronatijd Voor alle zielen.   Elke dag coronan...