Ton Roos: juli 2014

Blog 7

Emoties

Blog 7 - 08-07-14

Vanavond gaan we weer,

De spelen bereiken hun hoogtepunt! De goddelijke kanaries van Brazilië stralen. Maar ook de 'maquina laranja' de oranje machine draait nog mee op volle toeren.

Brazilië zal vanavond de groene mat weer betreden. De gouden “canarinhos” komen dan op rij het veld opwandelen met de hand op de schouder van de voorganger en stellen zich op, stoer zij aan zij met de armen om elkaars schouders, sommigen sluiten de ogen als in gebed en richten hun hoofd op naar de hemel, en zingen: “Ouviram do Ipiranga as margens placidas de um povo heroico retumbante…”

Daarna komt het… de muziek valt uit en heel het volk zingt, já schreeuwt: “Brasil, um sonho intenso, um raio vivido, de amor de esperança à terra desce”. Geweldig, ik krijg er koude rillingen van.

Ik zie mijzelf als 11/12 jarige te midden van alle schoolkinderen van Alphen voor het Raadhuis staan, met een grote oranje sjerp om mijn nek schuin over mijn magere borstkas. Zo mager als ik was na de oorlog zo luid en serieus zong ik het Wilhelmus mee met honderden kinderen. Ook het vlaggenlied: “O schitterende kleuren van Nederlands vlag, wat wappert gij fier langs de vloed”. De rillingen liepen over mijn rug.

Tijdens de tienjarige militaire dictatuur in Brazilië werd met grote bilboards het volk gewezen op de plicht om van Brasil te houden: “Brasil, ama o ou deixa”, heb het land lief of verlaat het. Elke maandagmorgen zongen Marjon, Jacolien en Mário op school de Hino Nacional en het vlaggenlied van Brazilië. Deze dagen, na veel ge-app heen en weer en een paar aanvullende woorden van Davies de Lima Monteiro die bij ons op bezoek was, hebben zij de tekst weer op een rijtje.

Brazilianen zijn trots op hun vaderland en dat laten zij horen in het volkslied: - Op de oevers van de Ipiranga (vroeger een rivier, nu een vervuild beekje in São Paulo) is te horen over een heldhaftig volk, over de zon van vrijheid die straalt aan de hemel van het vaderland. Met vastberadenheid wordt de vrijheid van het geliefde vaderland verdedigd, zo nodig met inzet van eigen leven. (Zoiets als: Het vaderland getrouwe, blijf ik tot in den doet) Er wordt gezongen over Brazilië, een indringende droom, een lichtstraal van liefde en hoop, waar aan de heldere schone hemel het beeld van het kruis schittert. Groot door haar natuur, haar schoonheid en een toekomst die de grootheid van het land weerspiegelt.

Kijk, dat is nog eens een tekst! Een korte vertaling die ik vond van het uitgebreide en in pompeuze taal geschreven volkslied dat uit twee delen bestaat. De Braziliaanse wet heeft ook bepaald dat het lied instrumentaal één maal ten gehore mag worden gebracht, maar wordt er meegezongen, dan moeten beide delen in zijn geheel gezongen worden.

Nationalisme ligt hier op de loer en een kritische geest lijkt mij wel belangrijk. Maar, wie weet, komt er een finale met Nederland - Brazilië! Dan zingen de Brazilianen “Wij houden van Brasil” en wij “Wij houden van Oranje”!

Heisa om de Hexa

Een explosie van vreugde bij die ene treffer. Brasil “Rumo ao Hexa!”, op naar het zesde wereldkampioenschap! Dan vergeet je toch even de misére? Maar er is veel heisa rond die hexa Brasil. De favela's zijn 'gepassificeerd' of bezet door het leger, talloze families weggestuurd uit hun huisjes om plaats te maken voor stadions, krotten opgeruimd of weggemoffeld achter enorme bilboards. Kosten nog moeiten zijn gespaard om de spelen tot een succes te maken en de almachtige FIFA stelt haar eisen en dicteert de regels.

Massaal werd er geprotesteerd tegen de uitgaven van miljarden voor de spelen, terwijl het onderwijs precair, de gezondheidszorg achter loopt en met grote tekorten kampt, het openbaar vervoer een chaos is, de politie onderbetaald wordt en in staking ging.